سبد لبنیات در زنجیره تامین شرکت های لبنی در بازار ایران
جایگاه استفاده از سبد لبنیات درزنجیره تامین شرکت های لبنی در بازار ایران :
طبق گزارش مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران ایران، تولید شیر خام در دامداری های صنعتی هر سال با میانگین رشد 7 تا 8 درصدی روبرو است .همچنین طبق گزارش مرکز آمار ایران، واحدهای صنعتی تولید شیر، در سال 95 حدود 4 میلیون و 800 هزار تن و در سال 96 نزدیک به 5.2 میلیون تن شیر خام تولید کردند. با این میزان تولید شیر خام در کشور علاوه بر تامین نیاز داخل، یک میلیارد دلار محصولات لبنی صادر می شود. امسال با تغییرات نرخ ارز، انگیزه برای صادرات محصولات افزایش یافته و برخی کارخانجات لبنی به دنبال افزایش صادرات محصولات خود هستند .
در سال گذشته، کارخانجات لبنی 6.5 میلیون تن شیر خام تقاضا داشتند و امسال تقاضای نزدیک به 8 میلیون تن را مطرح کرده اند. از حدود 7 میلیون تن شیر خام تولیدی در کشور، 5 میلیون تن در واحدهای صنعتی تولید و تقریبا تمام آن توسط کارخانجات لبنی جذب می شود.80 درصد شیر خام مورد نیاز کارخانجات لبنی کشور از طریق دامداری های صنعتی و 20 درصد از واحدهای دامداری روستایی و عشایری تامین می شود
همچنین، مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران ایران با بیان این که بیش از 12 خط تولید سبد صنعتی در ایران وجود دارد، تصریح کرد: این کارخانجات روزانه نزدیک به 2500 تن پلاستیک خام فراوری نشده از پتروشیمی ها دریافت می کنند. قیمت قیمت مواد مصرفی مصوب دولت مربوط به مواد تزریقی مصوب شده است و چنانچه سبد تولید شده بار میکروبی کمتر داشته باشد و شکنندگی آن 3.2 درصد باشد، جایزه دارد و این جوایز به قیمت جعبه اضافه میکند.
مصرف شیر خام پس از حمل آن توسط سبد های پلاستیکی استاندارد
شیر به دو صورت مصرف می شود: اول به صورت مستقیم و بدون هیچگونه تغییر و دوم به صورت فرآورده های لبنی به صورت پنیر، ماست، کره، خامه، کشک و …. . نقل و انتقال شیر باید با وسایط نقلیه مجاز و یا ظروف مناسب بهداشتی به مراکز تحویل شیر خام صورت پذیرد .
با توجه به حساسیت بالای شیر خام، حمل و نقل آن، همواره مورد توجه مسئولین غذایی و بهداشتی کشور بوده است.
شیر جمع آوری شده از دامداری ها باید درحداقل زمان ممکن پس از دوشش (ترجیحاً دو ساعت ) و در شرایط مناسب خنک و بهداشتی به مراکز جمع آوری و مراکز فرآوری مورد تایید سازمان های ذیربط منتقل شوند .تولیدکنندگان محصولات لبنی در سطح کشور به صورت روزانه با حمل شیر خام سر و کار دارند و این امر با توجه به حساسیت شیر خام از طریق ارائه برنامه دقیق جهت حذب و حمل شیر میسر می شود.
حمل شیر خام، نقش مهمی را در تولید شیر خام ایفا کرده و نحوه حمل و نقل صحیح، عملکرد تولیدکنندگان را تحت تاثیر قرار می دهد. وسیله نقلیه حمل ظروف شیر باید سرپوشیده و از نظر بهداشتی مورد تایید سازمان دامپزشکی باشد .دامداری هایی که روزانه به تولید شیر خام می پردازند، با هماهنگی مالکین ناوگان حمل شیر می توانند
محصولات خود را پس از بررسی و آزمایشات لازم به کارخانه های تولید کننده محصولات لبنی ارسال نمایند. طبق دستورالعملهای اعلام شده از سوی دولت، حمل شیر خام به صورت کاملاً بهداشتی جهت کاهش بار میکروبی ضروری است. حمل ونقل شیر از مراکز جمع آوری شیر و یا دامداری های صنعتی منحصراً توسط وسایط نقلیه مجاز و مورد تایید سازمان امکان پذیر می باشد.
حمل شیر خام و استانداردهای حمل
طبق دستورالعمل سازمان دامپزشکی کشور، جنس سبد حمل شیر باید دارای شرایط ذیل باشد :
از جنس استیل ضد زنگ دو جداره وقابل شستشو و ضدعفونی باشد.
مجهز به سیستم شستشو در محل (CIP=Cleaning In Place) باشد.
قبل از بارگیری شیر، تجهیزات و سبد حمل شیر باید شستشو و ضد عفونی گردد .
کلیه لوازمی که در محل توسط سیستم CIP قابل شستشو نمی باشد باید به صورت دستی شستشو و ضدعفونی گردد.
دمای شیر در زمان بارگیری باید بین 2 تا 4 درجه سانتی گراد و هنگام تحویل شیر در مراکز جمع آوری و یا کارخانجات فرآوری حداکثر 8 درجه سانتی گراد باشد .
نمونه برداری شیر جهت انجام آزمایش های شیر خام باید برابر استانداردهای نمونه برداری شیر و توسط افراد ذیصلاح و مورد تایید سازمان دامپزشکی انجام گیرد .
کلیه مراکز و کارخانجات فرآورده های لبنی (کارگاه ، و کارخانجات غنی سازی، تولید بستنی، و ماست بندی و …) باید شیر مورد نیاز واحد خود را از مراکز جمع آوری شیر و یا دامداری های مجاز دریافت نمایند .